Voldoen aan de regels rondom zonnepanelen
De afvalbeheerbijdrage zonnepanelen gaat in 2023 omhoog. Hieronder staat de achtergrond en de antwoorden op de veel gestelde vragen. Staat uw vraag hier niet bij? Mail ons dan gerust.
Gelijk speelveld en freeriding
Stichting OPEN vindt het belangrijk dat álle importeurs/producenten op een eerlijke manier bijdragen aan de kosten voor recycling. Daarom werkt zij hard aan een gelijk speelveld. In het ideale geval wordt een gelijk speelveld ‘aan de voorkant’ afgedwongen. Dit is het geval als het in de praktijk heel moeilijk is om zonnepanelen te verkopen zónder dat er voor recycling afgedragen is.
Bij zonneparken die off-balance gefinancierd worden maakt de projectontwikkelaar gebruik van een banklening. Bij deze projecten is het gelijk speelveld al aan de voorkant afgedwongen. Banken kunnen namelijk lagere rentes aanbieden op basis van de groenregeling. Sinds de zomer van 2022 geldt er een aanvullende eis om van deze groenregeling gebruik te kunnen maken; de importeur/producent moet bij Stichting OPEN geregistreerd staan. En geregistreerde importeurs/producenten dragen af voor recycling. Bekijk de lijst hier.
Stichting OPEN werkt ook aan het gelijke speelveld voor het particuliere segment. Dit kan door de bijdrage als aparte factuurregel zichtbaar te maken op de factuur aan uw klant. Door deze bijdrage op de facturen zichtbaar te maken ontstaat er meer transparantie in de keten. Dit maakt handhaving en opsporing een stuk eenvoudiger. Deze nieuwe methodiek wordt momenteel uitgewerkt.
Ten slotte heeft Stichting OPEN aan het gespecialiseerd onderzoeksbureau DNE Research gevraagd om het speelveld bij zonnepanelen in kaart te brengen. Hiermee heeft Stichting OPEN een lijst met bedrijven die (nog) niet geregistreerd zijn gekregen. Bedrijven die niet geregistreerd zijn maar waarvan wel redelijkerwijs kan worden aangenomen dat zij zonnepanelen (of andere apparaten) op de markt zetten, worden apart nagetrokken. Deze bedrijven worden zo nodig aangeschreven. Mochten deze bedrijven desondanks hun verplichtingen niet nakomen dan zal Stichting OPEN uiteindelijk de inspectie inschakelen om dit alsnog af te dwingen.
Stichting OPEN heeft al een adviesbureau gecontracteerd om actief freeriders op te sporen, zodat het inzamelsysteem collectief wordt gefinancierd. Hiermee blijft er een gelijk speelveld behouden zodat alle actoren op gelijke wijze bijdragen om de producentenverantwoordelijkheid in te vullen.
Waarborgfonds
Op dit moment verdelen we de kosten van de te recyclen zonnepanelen jaarlijks over de op de markt gebrachte zonnepanelen. Ieder verkocht paneel draagt zo bij aan de recycling van het afval dat in hetzelfde jaar ontstaat. In vaktermen wordt dit het omslagstelsel genoemd.
In de huidige markt, met weinig zonnepanelen-afval, werkt dit systeem niet goed aangezien er nog geen stabiliteit is en de tarieven hierdoor kunnen fluctueren. Deze zijn immers afhankelijk van de “nieuwe” panelen die de kostendragers zijn voor de afgedankte panelen, de kostenveroorzakers. Zowel de oude als de nieuwe panelen zijn momenteel aan schommelingen onderhevig en daardoor kan het tarief van jaar-op-jaar fors afwijken.
Over enkele jaren komt de grote afvalstroom van zonnepanelen op gang. We krijgen dan te maken met snelle én onvoorspelbare stijgingen in de kosten voor recycling. Bovendien eist de wetgever een ‘waarborg’ om ervoor te zorgen dat er in de toekomst voldoende geld is voor de recycling. De manier waarop we de recycling betalen moet dus op de schop. Daarom is er aan de markt gevraagd welke kaders er voor een waarborgfonds van zonnepanelen moeten gaan gelden. Het waarborgfonds van Stichting OPEN wordt op deze kaders gebaseerd. Stichting OPEN richt een waarborgfonds in waarmee de totale hoeveelheid (in te zamelen en te verwerken) afval van de komende 5 jaar betaald kan worden.
Eén van de randvoorwaarden die de markt aan Stichting OPEN heeft meegegeven is dat Stichting OPEN de prijsstijgingen van haar tarief ruim van tevoren aankondigt. Om aan deze randvoorwaarde te kunnen voldoen zal de prijsstijging ingaan per 1 juli 2023. Dit biedt de markt ruim 6 maanden de tijd om zich op de prijsstijging aan te passen.
In principe geldt dit tarief tot en met 2025 waarmee er duidelijkheid is over de tarieven de komende jaren. Stichting OPEN gebruikt deze tijd om de inrichting van het waarborgfonds verder voor te bereiden. De afstemming met de belastingdienst is hier een onderdeel van. Maar de focus ligt de komende periode vooral op de inrichting van een goed fondsbeheer, met een degelijke governance. Dit zal met Holland Solar en ZRN afgestemd worden.
Vragen en antwoorden
Waarom is deze verhoging nodig?
Omdat er tot nu toe nog relatief weinig zonnepanelen-afval is, waren de kosten voor recycling de afgelopen jaren erg laag. Maar over enkele jaren komt de grote afvalstroom van zonnepanelen op gang. We krijgen dan te maken met snelle én onvoorspelbare stijgingen in de kosten voor recycling. Dat is iets dat we willen voorkomen. Bovendien eist de wetgever zekerheid dat er in de toekomst voldoende geld is voor de kosten van het recyclen. Daarom is er een waarborgfonds nodig. Het fonds van Stichting OPEN is gebaseerd op met de markt afgestemde kaders en wordt in 2023 ingericht. Dit fonds leidt tot de kostenverhoging.
Hoe is dit tarief tot stand gekomen?
Het tarief wordt bepaald door de kosten in een boekjaar te delen over de verwachte verkochte panelen in hetzelfde boekjaar (2023). Deze kosten zijn grofweg uit te splitsen in twee delen. Ten eerste de normale kosten die Stichting OPEN moet maken om het zonnepanelen-afval van 2023 te recyclen. Ten tweede zijn er de kosten voor het waarborgfonds. Het waarborgfonds van Stichting OPEN heeft als doel om extreme, onvoorspelbare tariefstijgingen in de toekomst te voorkomen. Stichting OPEN voorziet in deze waarborg door een fonds in te richten waarmee de totale hoeveelheid (in te zamelen en te verwerken) afval van de komende 5 jaar betaald kan worden. Dit fonds voldoet aan de kaders die ZRN met de markt heeft afgestemd.
Hoe wordt het gelijke speelveld geborgd?
Stichting OPEN vindt het belangrijk dat alle importeurs/producenten op een eerlijke manier bijdragen aan de kosten voor recycling. Daarom werkt zij hard aan een gelijk speelveld. Zo heeft Stichting OPEN op basis van onafhankelijk onderzoek van DNE Research lijsten van bedrijven verkregen die vermoedelijk ook moeten afdragen. Deze bedrijven worden op dit moment aangeschreven, net zoals dit overigens ook voor andere producenten gebeurt. Het is belangrijk dat de actieve deelnemers niet extra worden belast door freeriders die hun verantwoordelijkheden ontlopen. Tegelijkertijd zet OPEN zich in om het gelijke speelveld via o.a. subsidiewetgeving af te dwingen. Ten slotte onderzoekt OPEN de mogelijkheden voor een zichtbare afvalbeheerbijdrage voor zonnepanelen.
Waarom is de ingangsdatum 1 juli 2023?
Een van de randvoorwaarden die de markt voor de waarborg heeft afgegeven is dat prijsstijgingen ruim vooraf bekend gemaakt worden. Dit zodat de markt de tijd heeft zich voor te bereiden. Om hieraan te voldoen heeft Stichting OPEN de ingangsdatum op 1 juli gesteld.
Ondanks de voorbereidingstijd kan ik de bijdrage niet doorbelasten. Hoe moet ik hiermee omgaan?
Partijen hebben tot 1 juli de tijd om zich voor te bereiden op de aangepaste tarieven. Stichting OPEN gaat er vanuit dat de zonnepanelen waarvan het verkoopcontract vóór 30 november 2022 gesloten is ook vóór 1 juli op de markt gebracht worden. Dit is het geval als de factuurdatum van de panelen voor 1 juli 2023 ligt. Mocht er zich een extreme situatie voordoen waarin het contract al voor 30 november 2022 gesloten is, maar waarbij de eerste factuur pas na 1 juli gestuurd kan worden, dan vraagt Stichting OPEN je om dit aan ons te mailen. In extreme gevallen kán Stichting OPEN, afhankelijk van de situatie, besluiten coulance te verlenen. Hierbij behoudt Stichting OPEN zich alle rechten voor.
Welk tarief gaat gelden voor omvormers?
De inzameling en recycling van omvormers kent een andere kostenstructuur van zonnepanelen. Daarom zal er vanaf 1 juli voor omvormers een ander tarief gelden dan voor zonnepanelen. Het omvormer-tarief wordt per 1 juli: € 30 per ton (voor apparaten < 50 cm) en € 20 per ton (voor apparaten groter dan 50 cm). Tot 1 juli geldt voor omvormers hetzelfde lage tarief als voor zonnepanelen.
Hoe is de Governance van het waarborgfonds geregeld?
Stichting OPEN is nog bezig om het waarborgfonds voor te bereiden. Daarbij zal een goede governance geborgd worden. Deze governance zal met ZRN en Holland Solar worden afgestemd.
Hoe bepaal ik het moment van de POM / Wat is het moment van het ‘op de markt brengen’ van zonnepanelen?
In de praktijk wordt hiervoor de factuurdatum van de verkochte panelen aangehouden.
Wat kunnen we verwachten voor de tarieven van de volgende jaren?
Bij het berekenen van dit tarief is de insteek van Stichting OPEN geweest om dit tarief de komende jaren (’23 – ’25) gelijk te houden. Voor de periode na 2025 zal de informatie die eind 2024 bekend is t.a.v. put-on-market cijfers, afdanking en inzamel- en verwerkingskosten in de overweging betrokken worden voor 2026 en verder.
Hoe weet ik als eindklant dat er afgedragen is?
Zonnepanelen die gebruikt worden in grootschalige projecten worden vaak door de aannemer zelf geïmporteerd. U kunt bij deze projecten controleren of de afdracht gedaan is door uw leverancier door bij Stichting OPEN na te vragen of deze leverancier is aangesloten bij OPEN. Bekijk hier de lijst. Als uw leverancier hier geregistreerd staat dan kunt u ervan uitgaan dat er voor uw project is afgedragen.
Voor zonnepanelen die gebruikt worden in consumentensystemen is dit moeilijker te achterhalen. Daarom bereidt Stichting OPEN de mogelijkheden voor om gebruik te maken van een zichtbare bijdrage, die dus zichtbaar op de factuur komt te staan. De verwachting is dat deze bijdrage medio 2023 wordt geïntroduceerd. Zodra er meer informatie beschikbaar is, zal deze worden gedeeld.
Wat wordt er betaald uit de afvalbeheerbijdrage?
Met de afvalbeheerbijdrage wordt ervoor gezorgd dat het zonnepanelen afval in Nederland netjes gerecycled wordt. Het tarief dekt de kosten voor het transport en de recycling van het afval in 2023, inclusief de organisatiekosten. Als de hoeveelheid afval toeneemt, stijgen de kosten die verrekend moeten worden met de kostendragers te weten de nieuwe zonnepanelen. Zowel “meer” afval als “minder” verkopen kunnen leiden tot tariefwijzigingen, zelfs de verwerkingskosten per paneel identiek blijven. Dit leidt tot veel onzekerheden t.a.v. de financiering. Met een waarborgfonds worden deze onzekerheden geadresseerd. Met deze opzet wordt invulling gegeven aan de Regeling AEEA, waarin geëist is voor een borging inzake de Producentenverwoordelijkheid. Het tarief voor 2023 is óók bedoeld om dit waarborgfonds mee op te starten en te zorgen voor stabielere en voorspelbare tarieven.
