Skip to content

Afvalbeheerbijdrage: waarom en hoeveel

Lees verder

Apparaten, lampen en batterijen moeten altijd apart worden ingezameld en gerecycled na het afdanken. Zo zorgen we samen voor een veilige afvalketen, besparen we grondstoffen, verminderen we C02-uitstoot en werken we aan een circulaire economie. De wet Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) regelt dat producenten en importeurs hiervoor verantwoordelijk zijn. Stichting OPEN voert deze taak uit, samen met ruim 30 duizend Wecycle-inleverpunten voor consumenten en bedrijven.  Producenten en importeurs van apparaten, lampen, batterijen of (fiets)accu’s dragen een afvalbeheerbijdrage af aan Stichting OPEN. Dit bedrag is gebaseerd op de rapportage van de jaarlijkse productie en/of import. Door de afvalbeheerbijdrage is er een gelijk speelveld en betalen we samen het gehele inzamel- en recyclingsysteem.

De afvalbeheerbijdrage is opgebouwd uit operationele kosten en systeemkosten. Operationele kosten omvatten bijvoorbeeld de inname, transport, sortering en verwerking van afgedankte producten. De systeemkosten zijn de kosten voor onder andere organisatie, communicatie, onderzoek, controles en audits.

De tarieven

De tarieven van de afvalbeheerbijdrage worden jaarlijks bepaald met de voorspelde Put on Market en operationele kosten. Deze staan vast.

De product- en tarieflijst apparaten en lampen 2025 vind je hier. Lees de toelichting op de tarieven hier.
De product- en tarieflijst batterijen 2025 vind je hier. Lees de toelichting op de tarieven batterijen hier en die op (fiets)accu’s hier.

Wanneer betaal je een voorschot?

Kom je op jaarbasis boven de 6.000 euro aan afvalbeheerbijdrage? Dan innen we maandelijks een voorschot van de afvalbeheerbijdrage. Zo kunnen we gedurende het kalenderjaar de kosten voor het inzameling- en recyclingsysteem van afgedankte producten financieren. We berekenen het voorschot door de Put on Market van het afgelopen kalenderjaar te vermenigvuldigen met de tarieven van het nieuwe kalenderjaar.

Wanneer ontvang je de voorschotfacturen?

Op de eerste dag van elke maand verzenden we de voorschotfacturen voor de aankomende maand. De voorschotten verrekenen we met de volgende jaaropgave. Rapporteer je per kwartaal? Dan vindt de verrekening per kwartaal plaats.

Wat rapporteren wij aan het NWR?

De overheid heeft Stichting Nationaal (W)EEE Register (NWR) aangewezen om een register in te richten en te beheren. Dit gebeurt volgens de Regeling Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparatuur. Bij het NWR registreert en rapporteert Stichting OPEN de gegevens van producenten en importeurs van apparaten en lampen.

Wat is het WEEE registratienummer?

In sommige Europese landen kent men een WEEE registratienummer. In Nederland kent het Nationaal (W)EEE Register dit niet. Om aan te tonen dat je in Nederland voldoet aan je producentenverantwoordelijkheid kun je verwijzen naar de website van het Nationaal (W)EEE Register waar je een lijst vindt. Ook op de website van Stichting OPEN staat een overzicht van importeurs/producenten.

Wat is de oorsprong van de UPV?

De producenten en importeurs van elektrische en elektronische apparaten hebben al vroeg het initiatief genomen om de inzameling en recycling van afgedankte producten goed en verantwoord te organiseren.

  • 1999 – start verwijderingsbijdrage: apart bedrag op de kassabon om inzameling en recycling te betalen.
  • 2011-2013 – bedrag niet meer apart zichtbaar, maar in de verkoopprijs verwerkt. Producenten betalen ook voor ‘oude’ producten (historische voorraad).
  • Sinds 2020 – eén systeem: afvalbeheerbijdrage. Tarieven worden jaarlijks vastgesteld door het bestuur van Stichting OPEN, waarin 8 (branche)organisaties zijn vertegenwoordigd. Stichting OPEN is een regieorganisatie zonder winstoogmerk, voor de uitvoering van de UPV.

Welke plannen liggen er?

Producenten/ importeurs betalen om te (blijven) voldoen aan wettelijke verplichtingen van inzameling en recycling van afgedankte apparaten, lampen en batterijen. Efficiëntie staat hierbij voorop. De uitdagingen nemen echter toe: stijgende ambities, strengere wetgeving, toenemende complexiteit in de verwerking, lagere grondstofopbrengsten en intensievere handhaving vragen om extra inzet. De komende jaren liggen er grote uitdagingen.

We moeten:

  • Meer inzamelen om de wettelijke norm te halen
    ‘Actieplan 2’: Meer inzameling betekent ook hogere kosten.
  • Sparen voor toekomstige inzamelkosten
    Nu betalen producenten jaarlijks voor de kosten van datzelfde jaar. We willen toe naar een systeem waarin ook gespaard wordt voor toekomstige kosten, van producten die nu op de markt komen.
  • Aanpak freeriders blijft prioriteit
    Een eerlijk speelveld is essentieel. Stichting OPEN zet in 2026 stevig door met het opsporen en aansluiten van freeriders via een robuust controlesysteem.

Waaruit is het tarief opgebouwd?

De kosten voor inzameling en recycling worden via tarieven (afvalbeheerbijdrage) verdeeld over producten. Deze bestaan uit drie onderdelen:

  • Operationele kosten – voor het landelijke inzamelsysteem
    Dit zijn de kosten die nodig zijn om in heel Nederland afgedankte apparaten, lampen en batterijen in te zamelen en te verwerken. Denk hierbij aan vergoedingen aan gemeenten die inzamelen, fijnmazige inzameling en Regionale Servicecentra (RSC’s), transportkosten en verwerkingskosten (na aftrek van wat de grondstoffen opleveren).
  • Kosten om extra inzameling te stimuleren
    Om genoeg volume op te halen en de wettelijke doelen te halen, zijn extra acties nodig. Deze kosten bestaan uit: stimuleringsvergoedingen voor partijen die bijdragen aan extra inzameling, marketingkosten, vooral gericht op bedrijven en overige uitvoeringskosten, zoals werving van nieuwe inzamelpunten.

Bovengenoemde kosten zijn volume-gedreven: hoe meer acties en inzameling, hoe hoger de kosten. De opbrengsten van herwonnen grondstoffen (zoals metalen en kunststoffen) hebben invloed op de uiteindelijke verwerkingskosten. De extra inzameling blijft ook na 2026 een groot aandachtspunt.

  • Bureaukosten en overige kosten
    Dit zijn de vaste kosten van Stichting OPEN en andere ondersteunende werkzaamheden, zoals personeel, administratie en organisatiekosten, audits, controles en aanpak van freeriders (bedrijven die niet meedoen) en marketing, belangenbehartiging, ketensamenwerking en onderzoek. Daarnaast zijn er kosten voor de vertegenwoordiging van producenten via de brancheorganisaties (achterbankosten).

Benieuwd hoe het systeem er visueel uitziet? Bekijk hier de infographic.

Hoe wordt het tarief bepaald voor apparaten en lampen?

Om het tarief te bepalen worden de kosten voor inzameling en verwerking van afgedankte apparaten (incl. lampen) verdeeld over alle producten die in een jaar op de markt worden gebracht (de Put on Market). Dit wordt het omslagstelsel genoemd. Hoe meer producten er worden verkocht, hoe lager het tarief per product.

Hoe wordt het tarief bepaald voor batterijen en (fiets)accu’s?

Het tarief van batterijen en (fiets) accu’s wordt anders bepaald. Om het tarief te bepalen worden de kosten berekend die in de toekomst gemaakt moeten worden om een product dat vandaag op de markt wordt gebracht, later weer in te zamelen en te verwerken. Dit is het kapitaaldekkingsstelsel. In een kapitaaldekkingsstelsel worden de kosten om in te zamelen en te verwerken betaald op het moment dat een product op de markt wordt gebracht.

Voor zonnepanelen is er (ook) een kapitaaldekkingssysteem?

Voor zonnepanelen is er een kapitaaldekkingssysteem ingevoerd. Demissionair staatssecretaris Aartsen heeft aangekondigd dat de financiering van de recycling van zonnepanelen wettelijk wordt vastgelegd, waarmee de omslag van een omslagstelsel naar een kapitaaldekkingsstelsel definitief wordt. Stichting OPEN heeft hierop geanticipeerd en dit in 2023 ingevoerd. In het oude omslagstelsel werden de kosten voor afvalverwerking pas betaald op het moment dat ze zich voordeden. Dat systeem bleek ongeschikt voor zonnepanelen vanwege hun lange levensduur van 25 tot 30 jaar. Omdat de verwerkingskosten pas decennia later ontstaan, werd in 2023 al gestart met het verhogen van de afvalbeheerbijdrage en de oprichting van een voorziening zonnepaneelverwerking. Met het nieuwe kapitaaldekkingsstelsel betalen producenten nu bij verkoop van zonnepanelen een bijdrage die in de voorziening zonnepaneelverwerking wordt gestort. Deze voorziening wordt gebruikt om de toekomstige recyclingkosten te dekken, ook als producenten tegen die tijd niet meer actief zijn. Zo wordt het principe “de vervuiler betaalt” wettelijk geborgd, en ontstaat er een duurzame en financiële basis voor de verwerking van afgedankte zonnepanelen in de toekomst.

Wat is de rol van (branche)verenigingen?

Brancheverenigingen spelen een centrale rol in de samenwerking met Stichting OPEN. Ze vormen de schakel tussen individuele producenten en het collectieve systeem. Hun betrokkenheid zorgt ervoor dat de stem van producenten wordt gehoord en meegenomen in beleid en besluitvorming. Zo hebben brancheverenigingen zitting in het bestuur van Stichting OPEN, waar zij meebeslissen over strategische keuzes, zoals tariefontwikkeling, kostentoedeling en handhavingsaanpak. Daarnaast vertegenwoordigen zij hun achterban: de aangesloten producenten en importeurs binnen hun branche of productgroep. Dit betekent dat zij zorgen voor terugkoppeling, signalen uit de markt ophalen en deze inbrengen bij Stichting OPEN. Ook organiseren zij inspraakmogelijkheden, zodat producenten kunnen meedenken, vragen stellen of zorgen uiten (via de Adviesraden). Op die manier blijft het systeem transparant, uitvoerbaar en gedragen door de sector. Ben jij producent of importeur in een specifieke branche, sluit je dan zeker ook aan bij een (of meer) van deze organisaties. Neem bijvoorbeeld deel aan een Adviesraad om zo mee te denken.

Waarom UPV collectief invullen?

Elke producent blijft verantwoordelijk voor de producten die hij op de markt brengt. Door samen te werken via Stichting OPEN worden kosten verdeeld, benutten we schaalvoordelen en zorgen we voor een robuust, efficiënt en realistisch systeem.

Is er ook belangenbehartiging UPV?

Stichting OPEN behartigt verder de belangen van aangesloten producenten en importeurs en is hiervoor regelmatig in contact met de overheid. Wij zetten ons in voor betere naleving van de afgifteplicht, zodat afgedankte apparaten, lampen en batterijen bij erkende verwerkers terechtkomen. Ook werken we aan meer realistische inzameldoelstellingen en een toekomstbestendig UPV 2.0 gericht op meer circulariteit en eerlijker lastenverdeling in de keten. In samenwerking met overheden en handhavende instanties zoals ILT en gemeenten, stimuleert Stichting OPEN effectief toezicht en handhaving om illegale export tegen te gaan. Zo zorgen wij dat producentenverantwoordelijkheid efficiënt, rechtvaardig en toekomstgericht wordt ingevuld.

Wat is het proces van totstandkoming tarieven?

Voor het vaststellen van de tarieven is een zorgvuldig proces ingericht. Het Stichting OPEN bestuur wordt stap voor stap meegenomen in de kostenontwikkeling en de manier waarop die kosten aan productcategorieën worden toegerekend. Het bestuur en de adviesraden leveren actief input op de plannen en bijbehorende begroting. Uiteindelijk stelt het bestuur de tarieven formeel vast, op voorstel van de directie.

De planning hiervoor is als volgt:

  • juni 2025: eerste bestuursvergadering over de begroting 2026
  • juli 2025: presenteren aan Adviesraden
  • augustus 2025: strategievergadering met het voorstel voor de tarieven 2026 en een doorkijk naar de komende jaren
  • september 2025: overleg per sector, met bespreking van de tarieven en de halfjaarprognose
  • oktober 2025: definitieve vaststelling van de tarieven en begroting 2026 waarna

producenten/ importeurs de tarieven ontvangen.