14 miljoen zonnepanelen erbij
Hoe gaan we om met de verwerking en recycling?
Samen voldoen aan de producentenverantwoordelijkheid én op een eerlijke manier de kosten dragen voor de verwerking van afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA). Daar maken we ons vanuit Stichting OPEN hard voor. En dat geldt ook voor zonnepanelen: een booming markt die de nodige uitdagingen met zich meebrengt.
Alleen al in 2022 was het aandeel zonnepanelen een derde van het totaalaantal op de markt gebrachte producten: een gigantische hoeveelheid. 14 miljoen zonnepanelen gingen de Nederlandse daken op. En de uitdaging is: die gaan er pas over een jaar of twintig weer af.
Nu zijn er dus nog niet zo veel zonnepanelen te recyclen of te verwerken, maar over enkele jaren komt die gigantische stroom aan afgedankte exemplaren op gang. De bijdrage die we vooralsnog vroegen aan producenten en importeurs, was 13 cent per paneel. In overleg met de branche gaat daar in 2023 een schepje bovenop om een hoogwaardige manier van recyclen te kunnen (blijven) garanderen.
Onderzoek van TNO
Uit onderzoek van TNO blijkt dat we de komende twintig jaar een exponentiële stijging van het aantal afgedankte zonnepanelen kunnen verwachten. Nu is het moment om alvast te investeren in wat we straks nodig hebben: een gelijk speelveld én een waarborgfonds waarmee we de verwerking en/of recycling van die panelen kunnen financieren. Twee inspanningen waar we ons in 2022 vol op hebben gestort.
Gelijk speelveld
Wij willen dat zonnepanelenproducenten hun panelen verkopen met daarin een reservering of bijdrage aan de verwerking ervan. En dat kan alleen als iedereen meedoet. Onderzoeksbureau DNE Research heeft voor ons in kaart gebracht hoe het zonnepanelenspeelveld er momenteel uitziet. Daarmee hebben we ook informatie over producenten of importeurs gekregen die nu nog niet bij ons zijn aangesloten; de zogeheten freeriders. Die trekken we apart na. Tegelijkertijd hebben we alvast een adviesbureau in de arm genomen dat ons helpt bij het opsporen van die freeriders. Hopelijk hebben we hun hulp niet nodig; eind 2022 bleek dat het aantal freeriders nagenoeg verdwenen is op de zonnepanelenmarkt.
Daarnaast zorgen we ervoor dat we meer zicht hebben op producenten of importeurs van zonnepanelen dankzij de aanvullende eis vanuit banken om bij Stichting OPEN geregistreerd te staan om van de groenregeling gebruik te kunnen maken. De groenregeling is een lagere rente die banken kunnen bieden aan projectontwikkelaars voor financiering van zonneparken die niet op de balans komen (off-balance worden gefinancierd).
Ook voor de ketentransparantie hebben we maatregelen getroffen: zo komt de bijdrage aan de verwerking van zonnepanelen op een aparte factuurregel op de factuur te staan van producent/importeur naar de volgende ketenpartners zoals de groothandel of installatiebedrijven, die deze bijdrage ook inzichtelijk kunnen maken voor hun klanten. Hierdoor ontstaat transparantie in de keten en maakt het de handhaving en opsporing een stuk eenvoudiger. In de komende jaren rollen we deze methodiek verder uit.
Waarborgfonds
Over een paar jaar krijgen we te maken met snelle én onvoorspelbare stijgingen in de kosten voor recycling van zonnepanelen. Daarnaast eist de Nederlandse wetgever een ‘waarborg’ om ervoor te zorgen dat er in de toekomst voldoende geld is voor die recycling. Hoe gaan we dat betalen? Om die vraag te beantwoorden, hebben we de markt betrokken bij de kaders van een waarborgfonds voor zonnepanelen. Op die kaders baseren we ons waarborgfonds en zorgen er zo voor dat we gezamenlijk de totale hoeveelheid (in te zamelen en te verwerken) afval van de komende vijf jaar kunnen betalen. De nieuwe bijdrage wordt op 1 juli 2023 van kracht.