Lees verder
Zoetermeer, 15 oktober – Het voorstel van de Europese Commissie om lidstaten €2 per kilo niet-ingezameld elektronisch afval (e-waste) te laten afdragen aan de EU-begroting, ondermijnt de circulaire economie in plaats van die te versterken. Dat stelt Stichting OPEN in reactie op het Brusselse voornemen.
De kern van het voorstel is een financiële prikkel: hoe minder e-waste wordt ingezameld, hoe hoger de afdracht. Maar dit druist juist in tegen circulaire principes. Want níet-inzamelen betekent vaak dat apparaten langer in gebruik blijven of worden hergebruikt. Een hogere druk op inzameling kan daardoor leiden tot onnodig afdanken, terwijl levensduurverlenging en hergebruik juist centraal zouden moeten staan.
Bovendien dreigt de maatregel investeringen in échte circulariteit – zoals innovatieve verwerkingstechnologie, sortering, gedragscampagnes en datakwaliteit – te verdringen. Zeker als de afdracht verdwijnt in de algemene EU-begroting in plaats van wordt hergebruikt in de keten.
“Met dit voorstel straft Brussel precies het gedrag dat het zou moeten belonen,” zegt Steven van Eijck, voorzitter van Stichting OPEN. “Circulariteit draait om zo min mogelijk waardeverlies, in elke stap van de keten, onder andere door slim hergebruik van het apparaat zelf, van de onderdelen en uiteindelijk van de grondstoffen daarin. Als langer gebruik en hergebruik tot een hogere rekening leiden, dan beloon je verspilling in plaats van verantwoordelijkheid.”
Juist Nederland dreigt relatief hard geraakt te worden. Ons land heeft dankzij de energietransitie bewust ingezet op apparaten met een lange levensduur – zoals zonnepanelen en warmtepompen. Daardoor ontstaat een grotere ‘afstand tot de target’ op basis van de Europese rekenmethode, en dus een hogere afdracht.
Die ongelijkheid wordt alleen maar groter als Stichting OPEN – conform haar missie – hergebruik structureel inbedt in de afvalbeheerstructuur. Hoe succesvoller het beleid, hoe hoger de ‘boete’. Een pervers effect dat haaks staat op alles wat de circulaire economie beoogt.
De voorgestelde afdracht doorkruist bestaande wetgeving zoals de AEEA-richtlijn en het systeem van producentenverantwoordelijkheid, en zorgt zo voor verwarring en dubbele lasten. Bovendien rust de maatregel op onbetrouwbare en niet-uniforme data over niet-ingezameld e-waste, wat geen basis mag zijn voor ingrijpend financieel beleid.
Stichting OPEN roept de Europese Commissie en het Nederlandse kabinet op om af te zien van dit verouderde lineaire instrument en in plaats daarvan te investeren in versterking van de circulaire keten. Alleen door focus op levensduurverlenging, hergebruik en slimme inzameling komt de circulaire economie écht verder – zonder landen of producenten te straffen die vooroplopen.